TRƯNG BÀY “NGÔ GIA TỰ – NGƯỜI CHIẾN SĨ CỘNG SẢN LỖI LẠC”

Nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh đồng chí Ngô Gia Tự (3/12/1908 - 3/12/2018), người chiến sĩ cộng sản lỗi lạc, người con ưu tú của quê hương Bắc Ninh, từ ngày 7/11/2018 dự kiến đến hết tháng 1 năm 2019, tại Bảo tàng Bắc Ninh tổ chức trưng bày chuyên đề “Ngô Gia Tự - Người chiến sĩ cộng sản lỗi lạc”. Đây là một hoạt động thiết thực kỷ niệm 110 năm ngày sinh đồng chí Ngô Gia Tự nhằm tuyên truyền tới đông đảo quần chúng nhân dân những hiểu biết sâu sắc hơn về cuộc đời, những cống hiến lớn lao của đồng chí Ngô Gia Tự đối với cách mạng Việt Nam, đồng thời giáo dục lòng yêu nước và truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

Nội dung trưng bày giới thiệu hơn 200 hình ảnh, tài liệu hiện vật và được chia làm 3 phần:

Phần thứ nhất: Khởi nguồn chí hướng giới thiệu về bối cảnh lịch sử hình thành nên lý tưởng cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự.

Mở đầu là phần giới thiệu về quê hương đồng chí Ngô Gia Tự ở thôn Tam Sơn, xã Tam Sơn, thị xã Từ Sơn, một làng Việt cổ đã đi vào thơ ca dân gian: “Tam Sơn là đất ba gò/ Của trời vô tận, một kho nhân tài” với nhiều di tích lịch sử văn hóa gắn liền với truyền thống hiếu học khoa bảng. Vùng đất Tam Sơn với bề dày lịch sử văn hiến đặc sắc đã khơi dậy trong lòng Ngô Gia Tự tình yêu quê hương đất nước.

Về gia đình: Ngô Gia Tự sinh ra trong một gia đình nhà nho có truyền thống yêu nước. Thân phụ đồng chí Ngô Gia Tự là cụ Ngô Gia Du làm nghề dạy học nên còn được gọi là cụ Đồ Du – một nhà nho yêu nước, đã tham gia phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục những năm 1907 – 1908 và phong trào kháng Pháp của Đề Thám. Cụ là người có tư tưởng tiến bộ đã khuyến khích Ngô Gia Tự đi học chữ Pháp để hiểu nước Pháp mà đánh lại giặc Pháp. Đồng chí Ngô Gia Tự có 12 anh em (trong đó có 2 người con nuôi), Ngô Gia Tự là con thứ 9 trong gia đình nên còn được gọi là Chín Tự.

Thời niên thiếu, Ngô Gia Tự được cha cho đi học chữ Nho ở trường làng, sau đi học chữ Quốc ngữ ở Phủ Từ Sơn và trường Kiêm Bị tại thị xã Bắc Ninh. Ở cấp học nào đồng chí cũng là người học giỏi và có thành tích cao về môn toán. Năm 1922, sau khi tốt nghiệp loại ưu ở trường Kiêm Bị, đồng chí vào học trường Bưởi (nay là Trường THPT Chu Văn An, Hà Nội). Ngô Gia Tự học ở trường Bưởi cùng với Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Đức Cảnh, Đỗ Ngọc Du… là những người bạn có cùng chí hướng yêu nước và sau này trở thành những đồng chí cùng hoạt động cách mạng. Cũng trong thời gian học tại đây, Ngô Gia Tự đã đọc một số sách bị thực dân Pháp cấm do đồng chí Nguyễn Ái Quốc bí mật truyền bá vào trong nước như:“Bản án chế độ thực dân Pháp”, “Đường cách mệnh”, báo “Người cùng khổ”… Những cuốn sách là ánh sáng đường cách mạng soi rọi, giúp Ngô Gia Tự hình thành lý tưởng cách mạng cứu nước cứu dân. Hàng loạt các phong trào yêu nước đã nổ ra lúc bấy giờ như: khởi nghĩa Yên Thế của Hoàng Hoa Thám, phong trào Duy Tân của cụ Phan Chu Trinh, phong trào Đông Du của cụ Phan Bội Châu… càng thôi thúc chí hướng đánh Tây, cứu nước của đồng chí Ngô Gia Tự. Sau đó, Ngô Giư Tự và mấy bạn thân đã quyết định bỏ học để tham gia hoạt động cách mạng, đến với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc.

Phần thứ hai: giới thiệu những mốc son chói lọi trong sự nghiệp hoạt động cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự.

Mốc son đầu tiên trong cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự là khi đồng chí nỗ lực hoạt động và trở thành Bí thư Tỉnh bộ Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (VNCMTN) Bắc Ninh – Bắc Giang. Từ đây đồng chí có nhiều cống hiến to lớn trong phong trào vô sản hóa (năm 1928) và thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng (năm1929), một trong ba tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản sau này.

Mốc son tiếp theo là những đóng góp to lớn của đồng chí Ngô Gia Tự trong việc gây dựng chi bộ Đảng Cộng sản tại Nam Kỳ và khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, đồng chí được bầu làm Bí thư chấp ủy Nam Kỳ đầu tiên, tiếp tục gây dựng và phát triển phong trào cách mạng ở khắp Nam Kỳ, lãnh đạo các cuộc đấu tranh, trong đó có cuộc bãi công của công nhân đồn điền cao su Phú Riềng cho đến ngày bị sa vào tay giặc.

Sau khi bắt được đồng chí Ngô Gia Tự, địch đã giam giữ đồng chí ở nhiều nơi: bốt Catina, Khám lớn Sài Gòn, nhà tù Hỏa Lò, nhà tù Côn Đảo và tra tấn dã man bằng nhiều cực hình nhưng đồng chí vẫn kiên quyết không khai, không để lộ bí mật của Đảng. Với 4 lần bị đưa ra trước tòa, đồng chí đều dùng lý luận sắc bén của mình để đập tan mọi cáo trạng mà thực dân Pháp đưa ra, thể hiện khí phách kiên trung bất khuất của đồng chí trên trận tuyến nhà tù góp phần hình thành Bản lĩnh người cộng sản lỗi lạc Ngô Gia Tự. Đồng chí còn chủ trương “biến nhà tù đế quốc thành trường học cộng sản” để cùng các đồng chí của mình tiếp tục học tập lý luận cách mạng cho đến ngày hy sinh.

               Tranh sơn dầu: Phiên tòa Nam án Bắc Ninh xét sử kết án khổ sai chung thân đối với đồng chí Ngô Gia Tự, ngày 27/1/1931                                             

Phần thứ ba: Sáng mãi ngọn đèn Ngô Gia Tự giới thiệu những phong trào học tập, noi gương đồng chí Ngô Gia Tự của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bắc Ninh.

Tiêu biểu là Phong trào “Thắp sáng ngọn đèn Ngô Gia Tự” và phong trào “Nghìn việc tốt” với nhiều tấm gương sáng, nhiều dũng sĩ nghìn việc tốt như: AHLĐ, NGND Nguyễn Đức Thìn, người khởi xướng phong trào “Thắp sáng ngọn đèn Ngô Gia Tự” và phong trào thi đua “Nghìn việc tốt”; đồng chí Nguyễn Văn Thân, một trong những đội viên nghìn việc tốt đầu tiên của quê hương lên đường vào Nam đánh giặc đạt danh hiệu dũng sĩ diệt Mỹ và một số hoạt động hưởng ứng phong trào “Nghìn việc tốt” trong giai đoạn hiện nay.

 Hơn 80 năm đã qua đi, những người con của Tam Sơn và nhân dân tỉnh Bắc Ninh cùng đồng bào cả nước luôn thắp sáng trong tim ngọn đèn cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự làm động lực phấn đấu, xây dựng quê hương đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh. Đặc biệt, tỉnh Bắc Ninh với những thành tựu to lớn trên các mặt đã được Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng nhất (năm 2017) phấn đấu đến năm 2022, Bắc Ninh sẽ trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại xứng đáng là quê hương của người chiến sĩ cộng sản lỗi lạc Ngô Gia Tự.